بازار طلا و سکه به‌عنوان بازاری پربازده در همه‌جای جهان، به‌خصوص ایران که نوسان‌های قیمتی بالاست، بسیار جذاب است. یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری در طلا خرید طلای زینتی یا آب‌شده یا خرید سکه به‌صورت مستقیم است و روش دیگر آن، ورود به صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا یا خرید گواهی سپرده سکه طلا در بورس‌کالا است. در این میان گواهی سپرده سکه طلا، اوراق بهاداری است که مانند یک سند در دست خریدار خود ارزشی مبتنی بر سکه طلا دارد. گواهی سپرده سکه طلا یکی از ابزارهای مالی است که از سال۹۴ با هدف افزایش امنیت و آرامش خاطر سرمایهگذاران، کشف قیمت رسمی سکه و شفافیت قیمتی آن به‌وجود آمد، درحالی‌که صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا جزو صندوق‌های قابل‌معامله (ETF)، مشترک و یکی از چهار صندوق متداول در حال فعالیت برای سرمایه‌گذاری افراد حقیقی هستند. درواقع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با هدف تجمیع و مدیریت سرمایه‌های خرد برای سرمایه‌گذاری عمده در دارایی‌های ارزشمند ایجاد شدند. این صندوق‌ها می‌توانند درصد کمی از سرمایه خود را برای مدیریت ریسک و داشتن نقدینگی به‌عنوان سپرده بانکی و اوراق مشارکت نگهداری کنند. در صندوق‌های طلا حداقل ۷۰درصد دارایی به‌صورت سکه و طلا است و مابقی ترکیبی از اوراق مشتقه سکه طلا و اوراق درآمد ثابت است. البته میزان دارایی سکه و طلا در این صندوق‌ها تا ۹۰درصد هم می‌تواند باشد. معمولا در صندوق‌های طلا برای مدیریت ریسک، باقی‌مانده دارایی به‌صورت سپرده بانکی و اوراق مشارکت نگهداری می‌شود. همچنین بازدهی صندوق‌های طلا در ارتباط مستقیم با بازار طلا و ارز است، به همین دلیل سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها برای کسانی مناسب است که علاقه‌‌‌‌‌‌مند به ورود به این بازارها هستند و روحیه ریسک‌‌‌‌‌‌پذیری نسبتا بالایی دارند، با این‌وجود این نوع از صندوق‌ها همچون بقیه دارایی‌ها مزایا و معایب مختلفی دارند.
مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلااین صندوق‌ها مزایای گوناگونی از جمله نقدشوندگی سریع، قابل‌معامله‌بودن در بورس (ETF)، قابلیت سرمایه‌گذاری با سرمایه‌های کوچک را دارند. نخستین مزیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، مدیریت هوشمندانه آنها است. وقتی یک شخص اقدام به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا می‌کند در واقع، اقدام به خرید غیر‌مستقیم طلا کرده‌است؛ به این معنی که بدون خرید مستقیم طلا با سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها این امکان فراهم می‌شود تا سرمایه سرمایهگذاران به‌دست افراد خبره در صندوق‌های طلا سرمایه‌گذاری شوند. یکی دیگر از مزایایی که صندوق‌های طلا دارند، حضور بازارگردان درمیان ارکان صندوق است، به این‌معنی که در زمانی‌که حتی بازار حالتی یک‌طرفه پیدا می‌کند و درواقع فروش دارایی مذکور سخت می‌شود، بازارگردان به تنظیم معاملات خرید و فروش می‌پردازد تا رقم خرید و فروش را تا حد ممکن هم‌‌‌‌‌‌تراز نگه دارد و انجام معاملات را آسان کند. همچنین واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های طلا از قیمت‌گرمی آن بسیار کم‌‌‌‌‌‌تر است و همین امر باعث می‌شود تا واحدهای سرمایه‌گذاری این نوع صندوق در هر زمان به‌راحتی قابل ابطال باشد و به‌فروش برسد. در این میان، این صندوق‌ها قابلیت معامله در بورس را دارند و برای خرید و فروش واحدهای این صندوق، نیازی به مراجعه حضوری سرمایهگذار نیست و از طریق سامانه‌‌‌‌‌‌های معاملاتی آنلاین معاملات آنها صورت می‌گیرد. البته این صندوق‌ها، امکان سرمایه‌گذاری حتی با سرمایه‌های کوچک (بیش از ۱۰۰هزار تومان) را هم فراهم می‌کنند.
معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلااز معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا می‌توان به عدم‌دسترسی به روند سرمایه‌گذاری و میزان هزینه‌های جاری اشاره کرد. در این نوع سرمایه‌گذاری ممکن است هزینه اضافی برای سرمایهگذاران به‌وجود بیاید. همچنین در روند سرمایه‌گذاری در صندوق طلا هزینه‌های جاری و کارمزد از حساب سرمایهگذار کم می‌شود که اگر فرد به‌طور شخصی سرمایه‌گذاری انجام بدهد این هزینه‌‌‌‌‌‌ها را نخواهد داشت. همچنین نوسان‌های قیمت انس جهانی و قیمت دلار که از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار روی قیمت طلا هستند، می‌توانند قیمت این نوع از صندوق‌های سرمایه‌گذاری را با تلاطم مواجه کنند.
نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق طلابازدهی تمام صندوق‌های پذیرفته‌‌‌‌‌‌شده در بورس ناشی از تغییر ارزش دارایی‌های سرمایه‌گذاری شده توسط آنها ایجاد می‌شود که به آن ارزش ابطال یا NAV ابطال نیز گفته می‌شود. برای صندوق پشتوانه طلا، ارزش صندوق وابسته به قیمت طلا است. درواقع این نوع از صندوق‌ها بر فلز طلا (در حال‌حاضر سکه) سرمایه‌گذاری می‌کنند و با افزایش قیمت آنها بازده کسب می‌کنند. در حال‌حاضر این صندوق‌ها در اوراق گواهی سپرده سکه قراردادهای آتی و اختیار سرمایه‌گذاری می‌کنند.در این میان بیش از ۹۰درصد سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، به سکه اختصاص دارد و این میزان در مواقعی به ۹۹درصد نیز می‌رسد. بخش باقی‌مانده معمولا در بازار آتی سکه توسط متخصصان سرمایه‌گذاری می‌شود و تلاش می‌شود که در دوران ریزشی‌شدن بازار طلا بخشی از ضرر سرمایهگذاران پوشش داده شود. نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق طلا همانند فرآیند سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر است. درحال‌حاضر ۱۰ صندوق سرمایه‌گذاری در بورس ایران فعالیت دارند. طلا، زر، زرفام، عیار کهربا، گنج، گوهر، مثقال، ناب، نفیس از جمله صندوق‌های قابل‌معامله حال‌حاضر در بازار بورس هستند.
بررسی بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا در سه ماه گذشته نشان می‌دهد؛ صندوق طلای لوتوس (طلا) با بازدهی ۱۳/ ۴۹درصد، صندوق طلای زرفام با بازدهی ۴۲/ ۴۸درصد، صندوق طلای زر با بازدهی ۴۳/ ۵۹درصد، صندوق طلای عیار با بازدهی ۷۳/ ۵۰درصد، صندوق طلای کهربا با بازدهی ۶۱/ ۵۴درصد و صندوق طلای گنج با بازدهی ۲۳/ ۳۸درصد، صندوق طلای گوهر با بازدهی ۱۱/ ۴۳، صندوق نفیس با بازدهی ۲۰/ ۵۲ و صندوق طلا مثقال بازدهی ۶۲/ ۴۷درصدی را توانستند در مقطع زمانی ذکرشده کسب کنند. به این‌ترتیب میانگین بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا در بازده سه ماهه، ۵/ ۴۸درصد بوده‌است. در این میان صندوق طلای زر و کهربا به‌ترتیب بیشترین و صندوق طلای گنج و گوهر کمترین بازدهی سه ماه را درمیان صندوق‌های طلا داشتند. در این میان نکته حائزاهمیت این است که بازدهی سکه امامی در سه ماه گذشته حدود ۸۹/ ۴۸درصدی و طلای هجده عیار نیز بازدهی ۹۹/ ۳۱درصد و طلای جهانی رشد ۰۳/ ۸درصدی را داشتند. به این ترتیب با وجود مزایا و معایب گوناگون صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، این صندوق‌های در بازه سه ماه بازدهی بیشتری از سکه و طلا در بازار آزاد داشته‌اند.